Thời điểm cận kề tết Mậu Tuất 2018, người trồng tiêu tại Bình Phước đang trong tình cảnh đứng ngồi không yên bởi tiêu vừa mất mùa lại vừa rớt giá khiến thất thu nặng.

Ghi nhận của phóng viên, tại vườn tiêu đang trong thời kỳ thu hoạch của gia đình ông Phí Ngọc Hải ở xã Hưng Phước, huyện Bù Đốp nhiều ngày qua vẫn chưa thuê nhân công đến thu hoạch. Ông Hải cho biết, nhìn các dây tiêu ít trái và nghĩ đến giá tiêu rồi lo đến việc trả tiền công hái lại thấy nản. Theo tính toán của ông, vụ này, vườn tiêu của gia đình chỉ thu được khoảng trên 1 tấn. Trong khi đó, mọi năm, con số này thường phải gấp từ 3 - 4 lần.

“Công hái là 150.000 đồng/ngày mà do tiêu không được mùa nên mỗi ngày chỉ hái được khoảng 5 - 6kg. Như vậy, tính ra chi phí tiền thuê công hái đã mất một nửa tiền bán, còn phân tro, chăm sóc, tính ra một năm trời mất công không", ông Hải cho biết.

Cũng theo ông Hải, những diễn biến cực đoan của thời tiết trong năm vừa qua thực sự đã gây tác động không nhỏ đến quá trình sinh trưởng và phát triển của loại cây vốn được xếp vào khó tính như cây tiêu. Sau hạn hán nặng nề, tiêu chưa kịp hồi phục lại phải tiếp tục gánh chịu những đợt mưa kéo dài.

Theo quan sát của các hộ dân, ảnh hưởng nặng nhất là giống tiêu Vĩnh Linh. Dù người dân đã dùng nhiều biện pháp cứu chữa nhưng sản lượng tiêu vẫn bị sụt giảm trầm trọng, chỉ đạt khoảng 30% của năm trước.

Nhà nông Bùi Văn Hai ở ấp Phước Tiến, xã Hưng Phước, huyện Bù Đốp cho biết, mùa mưa kéo dài dẫn đến cây tiêu sinh trưởng không đều như mọi năm. Trong khi đó, bà con phải ra sức chăm sóc, cứu vãn tình hình bằng việc đổ tiền chạy vạy nhờ công ty phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đến để tư vấn hỗ trợ kỹ thuật giúp cây tiêu ra bông, đậu trái nhưng kết quả cũng không được như mong đợi.

Không chỉ mất mùa, vụ thu hoạch tiêu năm nay còn tiếp tục đối mặt giá "lao dốc". Giá tiêu hiện chỉ còn 60.000 - 65.000 đồng/kg, mất phân nửa so với thời điểm tiêu cao giá và dự báo sẽ không có tín hiệu khả quan hơn trong suốt mùa vụ 2018.

Diện tích tiêu tăng quá nhanh dẫn đến tình trạng cung vượt cầu đang bắt đầu để lại những hệ lụy. "Mất mùa, mất giá thì sẽ đẻ ra hệ lụy không chỉ năm nay mà các năm sau nữa khi chi phí đầu tư cho vụ sau sẽ bị giảm bớt. Đáng ra đầu tư 10 đồng nhưng năm sau bà con chúng tôi chỉ có thể bỏ 2 - 3 đồng, vì vậy, sản lượng các năm tiếp theo giảm xuống là điều khó tránh khỏi", nhà nông Vũ Đức An ở ấp Phước Tiến, xã Hưng Phước, huyện Bù Đốp than thở.

Trao đổi với chúng tôi, bà Trần Thị Bích Lệ, Phó chủ tịch UBND huyện Lộc Ninh cho biết, năm nay thời tiết biến đổi, nhiều vườn tiêu mất trắng. Phần lớn còn lại là năng suất giảm. Mặc dù mất mùa, nhưng hàng không khan hiếm, nên giá lại giảm với mức thấp nhất 3 năm qua. Năm 2016 giá tiêu rất cao, năm nay chỉ còn 60.000 - 65.000 đồng/kg. 

Nhiều nguyên nhân khiến tiêu mất giá, thứ nhất vì thị trường, cung vượt cầu. Diện tích tiêu của “thủ phủ” tiêu Bình Phước là Lộc Ninh tăng nói riêng và các tỉnh khu vực miền Đông đều tăng lên. Nguyên nhân thứ hai là chất lượng sản phẩm. Dù tiêu Lộc Ninh đã đăng ký thương hiệu, nhưng không phải là tất cả, nhiều hộ vẫn trồng tiêu và tự tìm nguồn tiêu thụ nên khi không đảm bảo chất lượng là bị ép giá ngay.

“Không phải bây giờ, mà từ lâu, tỉnh Bình Phước đã có kế hoạch quy hoạch diện tích tiêu. Nhưng diện tích vẫn tăng, vì người dân thấy giá cao, ham nên tăng tự phát. Chúng tôi đang có những khuyến cáo cụ thể về kỹ thuật chăm sóc tiêu, bên cạnh đó, người dân không tiếp tục tăng diện tích”, bà Lệ nói.