Sau khi phóng sự bôi nhọ cá tra Việt Nam được phát trên đài truyền hình Cuatro TV- Tây Ban Nha, từ đầu tháng 2/2017, một số hệ thống bán lẻ của EU đã thông báo ngừng bán các sản phẩm cá tra, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) và nhiều tổ chức đã có phản ứng về những thông tin bịa đặt, ảnh hưởng đến cá tra Việt Nam. 

Bôi nhọ hình ảnh cá tra

Theo ông Trương Đình Hòe- Tổng thư kí VASEP, trong tháng 1-2017, phóng sự về cá tra chiếu trong chương trình "En el punto de mira" là một chương trình thời sự toàn cảnh 360º ra đời từ tháng 7/2016 của Đài truyền hình Cuatro (Kênh 4) Tây Ban Nha, tập trung vào các phóng sự điều tra các vấn đề kinh tế - xã hội. Chủ đề chương trình là nuôi trồng, buôn bán cá tra và tội phạm qua mạng.

Nội dung chương trình về những thông tin không chính xác và có ý bôi nhọ hình ảnh cá tra của Việt Nam được nuôi trên dòng sông Mekong.

Tuy nhiên, điều đáng nói là trong phim có đoạn phỏng vấn anh Linh Nguyễn – cán bộ từ cơ quan Sustainable Fisheries Partnership (SFP) Việt Nam, đã đưa thông tin không chính xác về điều kiện vệ sinh, chất lượng nước ở sông Mekong và sản phẩm cá tra của Việt Nam, càng góp phần gây tổn hại hình ảnh cá tra.

Về cơ bản họ kết luận mấy điểm sau để cố gắng trả lời tại sao cá tra giá rẻ, như: Nuôi trồng số lượng lớn; Thức ăn nuôi trồng rẻ, chất lượng thấp và dùng nguyên liệu sản xuất từ cá thối; Thiếu kiểm soát ở các trang trại nuôi trồng; Vận chuyển sang Tây Ban Nha dễ dàng và rẻ. Kết luận của chương trình trên tivi là họ khuyến cáo mỗi người không nên ăn cá tra quá 2 lần/tháng.

Theo ông Trương Đình Hòe, sau thời điểm phóng sự nêu trên được phát, từ đầu tháng 2/2017, một số hệ thống bán lẻ của EU đã thông báo ngừng bán các sản phẩm cá tra tại tất cả các cửa hàng do lo ngại tác động tiêu cực lên môi trường của các trại nuôi cá tra. 

Ngay cùng ngày xảy ra sự việc, VASEP đã có thư phản hồi gửi đến Đài truyền hình này để khẳng định những hình ảnh và thông tin trên phim là hoàn toàn sai lệch và chứng minh sự tiến bộ, tính an toàn trong mọi hoạt động nuôi và chế biến cá tra tại Việt Nam.

Đồng thời, VASEP đề nghị, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có những chỉ đạo kịp thời nhằm hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực của đoạn phim nói trên đến tình hình tiêu thụ cá tra tại châu Âu nói riêng và thế giới nói chung, cũng như để hạn chế sự tái diễn sự việc tương tự trong tương lai.

Bộ Nông  nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo làm rõ vai trò và sự tham gia của tổ chức SFP cũng như anh Linh Nguyễn đối với phóng sự cụ thể kể trên, qua đó SFP và anh Linh Nguyễn cần có những hành động khắc phục tối đa và kịp thời đối với những ảnh hưởng do họ đã trực tiếp cùng phóng viên đài truyền hình Tây Ban Nha gây ra cho cả ngành cá Tra Việt Nam.

Nhiều tổ chức phản ứng

Theo VASEP, trước nhiều thông tin tiêu cực xung quanh hoạt động nuôi cá tra hiện tại, các tổ chức chứng nhận quốc tế về chất lượng, môi trường trong nuôi trồng thủy sản không tán thành khi các nhà bán lẻ châu Âu đã quyết định ngừng bán cá tra Việt Nam.

Hội đồng Quản lý Nuôi trồng thủy sản (ASC) đã có thông cáo báo chí phản biện thông tin khi một vài nhà bán lẻ ở châu Âu đã quyết định ngừng bán cá tra Việt Nam. Cơ quan này cho biết khi nuôi cá tra theo tiêu chuẩn ASC như tại Việt Nam, người mua và người tiêu dùng có thể tin tưởng khi ăn loại cá này. Tất cả chứng nhận thủy sản ASC tuân thủ hướng dẫn nghiêm ngặt để đảm bảo giảm thiểu tác động môi trường tiêu cực của nuôi trồng thủy sản.

Đại diện ASC cho biết trang trại cá tra được chứng nhận tiêu chuẩn ASC chỉ có thể được đặt tại các khu vực đã được phê duyệt cho nuôi trồng thủy sản, và được yêu cầu đo đều đặn các thông số nước khác nhau bao gồm nitơ, phốt pho, và nồng độ oxy để đảm bảo các thông số này vẫn nằm trong giới hạn thiết lập cho điều kiện phát triển tối ưu.

Các trình tự nghiêm ngặt cũng phải được thực hiện kèm theo đó để đảm bảo rằng nước thải không gây ô nhiễm hệ sinh thái. Các trang trại cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu để giảm thiểu dịch bệnh, không sử dụng thuốc kháng sinh, trừ khi thật sự cần thiết và chỉ có thể sử dụng thuốc kháng sinh dưới sự giám sát của bác sĩ thú y.

Trước nhiều thông tin tiêu cực xung quanh hoạt động nuôi cá tra hiện tại, Liên minh Nuôi trồng Thủy sản Toàn cầu (GAA) cũng lên tiếng đảm bảo rằng cá tra Việt Nam được nuôi theo phương thức có trách nhiệm và tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm khắt khe. Người tiêu dùng có thể yên tâm lựa chọn cá tra.