“Việt Nam học hỏi được nhiều điều hay từ tam nông Nhật Bản” - đó là đánh giá và khẳng định của nhiều lãnh đạo và đại biểu tại “Hội thảo kinh nghiệm phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn của Nhật Bản – Những bài học từ thực tiễn”.

Hội thảo do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam (NDVN) phối hợp  Viện Nghiên cứu Đông Á Nhật Bản, Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp Nhật Bản, Đại sứ quán Nhật Bản Việt Nam và Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tổ chức ngày 6.9, tại Hà Nội.

Các đại biểu tham dự hội thảo sáng 6.9. Ảnh:  TRỌNG HIẾU

Ủy viên Bộ chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đã đến dự và phát biểu chỉ đạo tại hội thảo. Chủ trì, phát biểu tại hội thảo có Ủy viên T.Ư Đảng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Ban Chấp hành T.Ư Hội NDVN Thào Xuân Sùng cùng Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung; cố vấn đặc biệt Liên minh Nghị sĩ Hữu nghị Nhật Việt, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Đông Á Nhật Bản  - ông Tsutomu Takebe.

Công thức giúp nông nghiệp Nhật Bản “được mùa, được giá”

Phát biểu và chia sẻ tại hội thảo, nhiều đại biểu cho rằng từ thực tiễn lịch sử phát triển cho thấy, nông nghiệp, nông dân, nông thôn của Việt Nam và Nhật Bản có khá nhiều nét tương đồng, cùng thuộc nền văn minh lúa nước với loại cây canh tác chủ lực là lúa gạo. Sự thành công của Nhật Bản trong phát triển “tam nông” sẽ là những kinh nghiệm quý báu để lãnh đạo Hội NDVN, đại diện các bộ, ngành, địa phương tham dự hội thảo cập nhật những thông tin, nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm hữu ích để có thể vận dụng trong hoạch định cơ chế, chính sách cho những định hướng lớn về phát triển tam nông tại Việt Nam. 

Nội dung thảo luận tại hội thảo tập trung vào các chính sách đất đai, tín dụng, khoa học công nghệ, phát triển nguồn nhân lực; liên kết hợp tác, tiêu thụ trong sản xuất đối với Việt Nam nhìn từ Nhật Bản; cơ hội hợp tác giữa Hội NDVN và các đối tác Nhật Bản.

Một trong những nội dung chính được các đại biểu quan tâm, thảo luận sôi nổi là kinh nghiệm xây dựng các chợ đấu giá nông sản để tiêu thụ nông sản của Nhật Bản. Ông Đinh Hồng Thái - Chủ tịch Hội ND tỉnh Ninh Bình bày tỏ: “Nông dân Việt Nam hiện nay có kinh nghiệm sản xuất tốt nhưng còn lúng túng về khâu tiêu thụ. Chính vì vậy, nông sản Việt Nam thường rơi vào vòng luẩn quẩn “được mùa mất giá”. Chúng tôi rất ấn tượng với mô hình chợ đấu giá nông sản tại Nhật, muốn áp dụng vào Việt Nam có được không?”.

Chia sẻ về kinh nghiệm xây dựng mô hình chợ đấu giá nông sản Nhật Bản, Cố vấn đặc biệt Liên minh Nghị sĩ Hữu nghị Nhật Bản Tsutomu Takebe cho biết: Tại Nhật Bản, mọi mặt hàng liên quan đến nông sản như lương thực, thực phẩm, hoa cây cảnh… đều giao dịch thông qua chợ đấu giá. Nhật Bản có hàng trăm các chợ đấu giá ở tất cả các tỉnh, thành. Các chợ này do Bộ Nông nghiệp cấp giấy phép hoạt động; chi phí xây dựng phần thô, máy móc do Chính phủ đầu tư, phần còn lại như hệ thống máy tính công ty tự trang bị. Bên cạnh chợ đấu giá hiện đại, vẫn tồn tại song song các chợ truyền thống và chợ sỉ do chính quyền địa phương cấp giấy phép.

Cái lợi lớn nhất cho mọi đối tượng tham gia kinh doanh ở sàn đấu giá là giá cả công bằng, phản ánh đúng quan hệ cung cầu; tránh được tình trạng "người bán bị người mua ép giá hay người mua bị người bán nâng giá" như ở thị trường tự do. “Để tham gia các phiên chợ đấu giá, nông dân Nhật chỉ cần tập hợp lại thành từng nhóm hay HTX để chung nhau mã số, một tài khoản ngân hàng và thương hiệu mà không phải đóng bất cứ khoản phí nào. Đây cũng là một trong những phương thức hữu hiệu để Nhật Bản vận động thành công nông dân chuyển đổi từ sản xuất kinh tế hộ nhỏ lẻ sang hình thức liên kết kinh tế tập thể, HTX sản xuất hàng hóa” – ông Tsutomu Takebe chia sẻ.

Gia tăng giá trị cho người nông dân

Ông Hiroshi Matsuura từ Đại sứ quán Nhật Bản cho biết, ngay từ khi cải tạo đất nông nghiệp, Chính phủ đã đưa máy móc cỡ lớn vào canh tác để nhà nông có nhiều thời gian nhàn rỗi, làm thêm nghề phụ hay làm cho các nhà máy.

Chính phủ Nhật Bản cũng quan tâm tới việc tạo ra giá trị gia tăng cho nông dân thay vì chỉ gia tăng lợi nhuận cho các doanh nghiệp thương mại. Theo đó, khuyến khích người nông dân tham gia HTX để đủ tài chính sở hữu các kho trữ lạnh, bảo quản tốt nông sản khi tới tay người tiêu dùng. Chính vì vậy, 1 quả xoài của Nhật Bản hiện nay có giá tương ứng 800.000 đồng.

Còn Phó Chủ tịch JICA Yasushi Tanaka nhìn nhận  có nhiều nhân tố giúp kinh tế Việt Nam tăng trưởng cao, trong đó có nông nghiệp.  JICA đề xuất chiến lược phát triển của Việt Nam trong thời gian tới nên chuyển từ tăng trưởng cao sang tăng trưởng có chất lượng qua khai thác tiềm năng cao trong nông nghiệp ở các vùng lãnh thổ.

“Việt Nam cần phát triển các ngành sản xuất liên quan đến nông nghiệp không phải là các công ty sản xuất theo hình thức gia công xuất khẩu. Coi trọng thị trường trong nước, mở rộng thị trường xuất khẩu gắn với bảo đảm an toàn thực phẩm” - ông Tanaka  khuyến nghị.