Đó là cách làm sáng tạo của người dân ở bản Nà Nghè, xã Sặp Vạt, huyện Yên Châu, (Sơn La). Sau mỗi vụ thu hoạch lúa, bà con chuyển sang trồng rau vụ đông để tăng thu nhập. Điều đặc biệt là ở đây bà con không dùng phân hóa học bón rau mà chỉ ủ rơm trộn với phân chuồng làm phân bón cho rau. Nhờ thế rau không chỉ phát triển xanh tốt mà còn nâng cao chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm.

Cánh đồng lúa rộng hơn 100 ha của người dân ở bản Nà Nghè vừa thu hoạch xong, người dân lại rục rịch tay cuốc, tay cày ra đồng phát dọn sạch sẽ để trồng rau vụ đông. Nếu như trước đây người dân nơi đây chỉ làm một vụ lúa rồi để đất trống. Nhưng bây giờ bà con đã tính đến làm thêm vụ 2 bằng cây rau, đậu để tăng thu nhập. 

Những gốc lúa sau khi thu hoạch được phát dọn, đốt lấy tro hoặc ủ lại để làm làm phân bón cho cây 

Vừa loay hoay gom đống rơm để ủ làm phân bón cho rau, bà Lừ Thị Liên, dân bản Nà Nghè vừa tâm sự: 3 năm trở lại đây, mỗi khi thu hoạch xong lúa là gia đình tôi lại làm tiếp vụ đông với nhiều loại cây ngắn ngày như: Rau bắp cải, hành, tỏi, đậu... Rau, củ, quả trồng ở đây không dùng phân hóa học mà 100% dùng phân hữu cơ từ rơm rạ, “cách làm rất đơn giản, gốc rơm rạ khi dọn dẹp, vun lại thành đống rồi ủ cho mục, sau đó có thể trộn với ít phân chuồng để tăng hàm lượng dinh dưỡng trong phân. Sử dụng loại phân này giúp cây tăng trưởng nhanh và tươi tốt, chất đất cũng bền hơn" - bà Liên chia sẻ.

Còn ông Lò Văn An cùng bản với bà Liên, nói rằng: Trước đây bà con thường đốt rơm thành tro rồi mới ủ, cách làm này thường gây khói bụi, ảnh hưởng đến môi trường xung quanh. Nhưng bây giờ ủ rơm giúp bảo vệ môi trường tốt hơn, lại tạo được mùn cho đất. Chỉ cần ủ một tuần rơm sẽ phân hủy thành mùn, loại mùn này đem trộn với phân trâu, phân bò để bón rau rất tốt. Cách làm đơn giản nhưng hiệu quả  lại rất cao, rau nhà ai mà được bón phân này đều lớn nhanh và ngon ngọt.

Nông dân bản Nà Nghè chăm sóc vườn rau mới trồng được bón hoàn toàn bằng phân hữu cơ tự ủ

Các loại rau khi được bón từ rơm ủ trộn với một lượng phân chuồng nhất định giúp cây hấp thụ chất tốt hơn, hiệu quả không kém gì phân hóa học, Ngoài ra, các loại rau được bón từ hỗn hợp phần hữu cơ này có khả năng chịu rét và cho sản phẩm ngon hơn so với rau được bón bằng phân hóa học. 

Cách ủ rơm và phân chuồng, rác thải làm phân bón rau không chỉ giúp người dân nghèo đỡ vốn đầu tư mà xét về góc độ môi trường thi cách làm này rất thân thiện với môi trường. Đồng thời, cách chăm rau sạch này đã tạo nên thương hiệu rau của bản Nà Nghè, ngon và ngọt hơn rau ở những khu vực khác, rất được người tiêu dùng ưu chuộng. Nhiều thương lái trong và ngoài tỉnh đến đặt mua, tạo đầu ra thuận lợi cho sản phẩm rau của bà con trong bản, góp phân nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân.

Cả cánh đồng rồng mênh mông đều được nông dân cải tạo đất theo cách ủ phân để sản xuất ra vụ đông

Rau vụ đông ở Nà Nghề phát triển xanh tốt nhờ được bón phân hữu cơ ủ từ rơm trộn với phân chuồng

Cả cánh đồng lúa bản Nà Nghè sau kỳ thu hoạch ít ngày đã trở thành cánh đồng rau có hiệu quả kinh tế cao