Cùng với dưa hấu, nhiều nông sản khác như ớt xiêm, bí đỏ... cũng thường xuyên được kêu gọi "giải cứu". Ảnh: TRẦN THƯỜNG

Quảng Nam: Thí điểm sản xuất dưa sạch

Sắp tới, huyện Phú Ninh sẽ thực hiện thí điểm sản xuất dưa hấu có kiểm soát với sự tham gia của nhà nông, DN, nhà khoa học và nhà quản lý. Huyện sẽ quy hoạch vùng sản xuất dưa hấu khoảng 100 ha làm thí điểm lấy kinh nghiệm, sau đó sẽ nhân rộng.

Người dân sẽ được vận động tham gia trồng dưa với quy trình được kiểm soát nghiêm ngặt, người tiêu dùng có thể truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Đổi lại, sản phẩm người dân làm ra sẽ được bảo đảm đầu ra. Nếu giá thị trường cao thì dân hưởng cao, giá thị trường thấp cũng phải bảo đảm ít nhất hòa vốn cho người trồng.

Ý KIẾN:

. PGS-TS Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách:

Phải làm tốt dự báo thông tin thị trường

Tiêu thụ nông sản ngoài các vấn đề về thị trường, giá trị sản xuất thì cần minh bạch về thông tin để làm sao người tiêu dùng có thể truy xuất nguồn gốc. Hiện việc này chỉ mới làm được một phần nhỏ, đại đa số nông sản không rõ nguồn gốc.

Do đó, để phát triển bền vững chuỗi giá trị nông sản, các cơ quan chức năng cần tăng cường quản trị và năng lực cạnh tranh chuỗi; tiếp tục thúc đẩy quan hệ liên kết DN, tổ hợp tác/hợp tác xã; áp dụng công nghệ quản trị hiện đại; nghiên cứu chuyển giao công nghệ, xây dựng tiêu chuẩn, thương hiệu và hệ thống dịch vụ chứng nhận chất lượng an toàn thực phẩm. Có như vậy, thị trường mới giảm được "giải cứu" nông sản, gia tăng giá trị cho toàn chuỗi, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người tiêu dùng.

. PGS-TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế:

Quy hoạch sản xuất theo vùng

Nguyên nhân xảy ra tình trạng "giải cứu" nông sản đến từ nhiều phía. Nông dân không tìm hiểu thông tin thị trường khi sản xuất, cơ quan chức năng không kịp thời dự báo thị trường, chế biến thì chưa theo kịp với sản xuất. Vai trò điều phối của nhà nước, DN trong tiêu thụ và chế biến các sản phẩm nông sản chưa rõ nét.

Để giải quyết, cần làm tốt quy hoạch vùng sản xuất các loại nông sản. Việc quy hoạch này phải linh động theo nhu cầu của thị trường. Phải dự báo được thị trường trong nước và nước ngoài. Nếu cơ quan chức năng không tập trung nghiên cứu thị trường thì không bao giờ giải quyết được bài toán này. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần chuẩn bị các kịch bản khi cung vượt quá cầu thì phải chế biến, dự trữ ra sao.

. Ông Nguyễn Phi Thạnh - Chủ tịch UBND huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam:

Nông dân như đánh bạc trên đất

Hiện nay, nông dân như đánh bạc trên mảnh đất của mình. Họ không chủ động được thị trường nên cứ sản xuất, mặc cho giá cả lên xuống thất thường. Trong khi đó, DN rất ngại đầu tư vào nông nghiệp ở miền Trung vì rủi ro lớn, phụ thuộc quá nhiều vào thời tiết, sản phẩm nông nghiệp mũi nhọn không có nhiều. Ngược lại, nhà nước chưa có quy hoạch vĩ mô, tỉnh nào có điều kiện là cứ trồng mà chưa định hướng được thị trường tiêu thụ.

Bên cạnh đó, người tiêu dùng vẫn tỏ ra e ngại chất lượng sản phẩm trong nước. Vì vậy, nếu kiểm soát được chất lượng sản phẩm để người tiêu dùng an tâm thì vấn đề đầu ra sẽ không đáng ngại.

. Ông Trần Ngọc Thương, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Quảng Ngãi:

Không nên trồng đại trà, trùng vụ với Trung Quốc

Dưa hấu ở Quảng Ngãi nói riêng và cả nước nói chung tiêu thụ chủ yếu nhờ thị trường Trung Quốc. Nếu Trung Quốc không thu mua, giá dưa sẽ rớt và lại diễn ra điệp khúc "giải cứu".

Điều này chúng tôi đã cảnh báo nhiều lần, đồng thời khuyến cáo người dân không nên trồng đại trà nhưng họ vẫn bất chấp. Nếu muốn dưa bán được, người dân phải tính toán làm sao không trùng với vụ dưa ở Trung Quốc. Dưa ở Trung Quốc thường thu hoạch vào cuối tháng 4 và đầu tháng 5.