“Bộ NNPTNT sẽ đồng hành hỗ trợ tối đa cho các doanh nghiệp lớn, các tập đoàn lớn để họ tìm kiếm mở rộng thị trường xuất khẩu thịt lợn, đồng thời xây dựng vùng nguyên liệu phù hợp, đáp ứng yêu cầu của các doanh nghiệp xuất khẩu”.

Thứ trưởng Bộ NNPTNT Vũ Văn Tám cho biết như vậy sau sự kiện lô hàng thịt lợn tươi đầu tiên của Việt Nam xuất khẩu thành công sang Myanmar theo con đường chính ngạch.

Ông có thể chia sẻ thêm về ý nghĩa của việc xuất khẩu lô hàng thịt lợn tươi đầu tiên vào cuối tháng 5 vừa qua?

- Xuất phát từ chủ trương của Chính phủ trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, trong tái cơ cấu, chúng ta tìm kiếm những sản phẩm có lợi thế để mở rộng sản xuất, vừa cung ứng trong nước đồng thời hướng đến xuất khẩu (XK). Muốn XK được, chúng ta phải có những sản phẩm chất lượng đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của thị trường nhập khẩu. 

Nhà nước sẽ tạo ra nhiều chính sách để khuyến khích sản xuất, chăn nuôi, xuất khẩu thịt lợn.  Ảnh: T.L

Việt Nam đã XK nhiều sản phẩm nông nghiệp khắp thế giới, như mật ong, thịt gà, lợn sữa và các sản phẩm trứng. Tuy nhiên, mặc dù lợn là ngành chiếm tới 60% giá trị toàn ngành chăn nuôi, nhưng trong suốt thời gian dài chúng ta vẫn chưa thể XK thịt lợn.

Trong khi đó, năng lực sản xuất chăn nuôi đã vượt quá nhu cầu trong nước, thậm chí có thời điểm khủng hoàng thừa. Ví dụ điển hình là cuộc giải cứu thịt lợn năm 2017. Đây là điều mà chúng tôi trăn trở và bấy lâu nay đã tìm nhiều giải pháp để thúc đẩy XK thịt lợn bằng được.

Vậy Bộ NNPTNT đã có những chính sách cụ thể gì?

- Vừa qua Chính phủ đã có nhiều cơ chế chính sách, đặc biệt là khuyến khích các tập đoàn lớn, các doanh nghiệp (DN) đầu tư vào lĩnh vực chăn nuôi. Kết hợp với chủ trương tái cơ cấu ngành nông nghiệp với tái cơ cấu ngành chăn nuôi, chúng ta tiến hành tổ chức sản xuất theo chuỗi và truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đáp ứng được các điều kiện về an toàn thực phẩm và kiểm dịch. Đây là điều cốt lõi để cho sản phẩm chăn nuôi nói chung và chăn nuôi lợn nói riêng có thể XK được.

Hiện nay, thông qua Dự án cạnh tranh ngành chăn nuôi và an toàn thực phẩm (LIFSAP) do Ngân hàng Thế giới tài trợ, ngành chăn nuôi đã tạo được những chuyển biến mạnh mẽ, hình thành các chuỗi liên kết sản xuất gắn với thị trường; tăng cường dịch vụ khuyến nông chăn nuôi và thú y Trung ương; nâng cao khả năng cạnh tranh của các hộ chăn nuôi, giảm thiểu tác động môi trường từ hoạt động chăn nuôi, nâng cao an toàn vệ sinh thực phẩm trong chuỗi cung ứng các sản phẩm chăn nuôi.

Như vậy, ngành chăn nuôi của chúng ta đi bằng 2 chân và có các cơ chế chính sách khuyến khích các tập đoàn lớn trong và ngoài nước đầu tư vào chăn nuôi, từ đó sẽ hình thành các chuỗi sản xuất có sự tham gia của các tập đoàn rất lớn như Masan, Phú Gia, Mavin, CP…

Việc đẩy mạnh XK thịt lợi có tác động như thế nào đến sản xuất chăn nuôi trong nước, thưa ông?

- Ngành chăn nuôi được tổ chức lại theo chuỗi và gắn với thị trường, thay vì trước đây chúng ta chỉ biết sản xuất theo phong trào thì bây giờ đã gắn với chuỗi, các DN đầu chuỗi sẽ tiếp cận với thị trường chế biến XK, căn cứ vào các hợp đồng đã ký với các nhà nhập khẩu sau đó mới quay trở lại tổ chức lại sản xuất. Điều này có nghĩa chúng ta làm theo đơn đặt hàng. Trước đây chúng ta chỉ biết sản xuất mà không biết bán ở đâu, bây giờ thông qua các DN lớn, người sản xuất sẽ biết được thị trường cần gì,  bao nhiêu để tổ chức sản xuất, như vậy sẽ không xảy ra tình trạng ế thừa.

Trong chăn nuôi, Việt Nam xác định con lợn vẫn là lợi thế đầu tiên, thứ 2 là gia cầm, đặc biệt là thủy cầm, đây là thế mạnh của chúng ta.

Vậy kế hoạch mở rộng thị trường cho XK thịt lợn thời gian tới là gì?

- Trước hết sẽ tập trung vào việc nhà nước đồng hành hỗ trợ các DN lớn, các tập đoàn lớn để họ tìm kiếm thị trường, đồng thời trên cơ sở yêu cầu của các tập đoàn để xây dựng các vùng nguyên liệu. DN Mavin là 1 ví dụ, tới đây thông qua đề xuất của các DN, Bộ sẽ thành lập 1 tổ công tác do Cục trưởng Cục Thú y làm tổ trưởng và các đơn vị liên quan để gắn bó và hỗ trợ các DN xây dựng vùng nguyên liệu, truy xuất nguồn gốc, hợp tác với Chi cục Thú y của các nước nhập khẩu để có thể thống nhất được các tiêu chuẩn thú y, thúc đẩy việc XK.

Tới đây, Tổ chức Thú y thế giới (OIE) sẽ cử chuyên gia sang giúp hỗ trợ các DN xây dựng vùng cơ sở an toàn dịch bệnh. Cùng với đó sẽ xem xép cấp các chứng chỉ của OIE chứng nhận các vùng cơ sở an toàn dịch bệnh cũng như toàn bộ chuỗi, đây là cơ sở để chúng ta có thể mở rộng XK. Thứ hai, chúng ta sẽ phối hợp cùng OIE để khống chế, kiểm soát dịch hại trên vật nuôi trong đó có cúm gia cầm, tai xanh, đặc biệt là lở mồm long móng.

Xin cảm ơn ông!