Theo thống kê chưa đầy đủ của các cơ quan chức năng, tỉnh Ninh Thuận hiện có gần 150 nhà nuôi chim yến. Trong đó, TP Phan Rang - Tháp Chàm chiếm trên 40%; còn lại ở các huyện Ninh Phước, Ninh Sơn, Ninh Hải, Thuận Bắc. Dọc các tuyến đường trung tâm TP Phan Rang - Tháp Chàm như Thống Nhất, 21-8, Ngô Gia Tự, Yên Ninh... có nhiều ngôi nhà cao tầng thiết kế khá đặc biệt để nuôi yến. Những ngôi nhà này tầng dưới dùng để ở và buôn bán, tầng trên bít kín, chi chít lỗ thông gió với dàn loa giả tiếng chim kêu ríu rít cả ngày để "dụ" yến. Thậm chí, không ít khách sạn lớn ven biển dành hẳn tầng trên cùng để nuôi yến.

Ông Mười Mãi (xã Thành Hải, TP Phan Rang - Tháp Chàm) với gần 7 năm nuôi chim yến cho biết đây là nghề đặc biệt vì không cần mua giống, thức ăn nhưng không phải vì thế mà ai cũng có thể nuôi do vốn đầu tư rất cao.

"Để có một nhà nuôi chim yến khoảng 100 m2, phải tốn ít nhất 2 tỉ đồng, gồm tiền mua đất xây nhà; lắp đặt hệ thống thông gió, làm mát, loa "dụ" yến; thuê kỹ thuật viên..." - anh Nguyễn Văn Khiêu, người nuôi yến ở huyện Ninh Phước, ước tính.

Chim yến được nuôi trong nhà ở Ninh Thuận

Mức đầu tư lớn như thế nhưng không dễ thu hồi vốn từ việc thu hoạch tổ yến. Giới nuôi chim yến chuyên nghiệp ở Ninh Thuận thừa nhận có những nhà yến ở những vị trí thuận lợi như gần sông, xa khu dân cư, cây xanh nhiều, thu hút khá đông chim yến đến nhưng chỉ chao lượn rồi bỏ đi, không làm tổ. "Nhà yến của tôi xây gần 3 năm nhưng thu hoạch chưa đến 7 lạng tổ thô. Đầu tư kiểu này, lỗ là cái chắc" - ông Phan Văn Trị (huyện Ninh Sơn) bộc bạch.

Theo ông Mười Mãi, 7 năm qua, nhà nuôi yến 120 m2 của ông phải sửa đi sửa lại 5 lần để "dụ" chim về. "Bây giờ, mỗi năm thu được gần 7 kg yến thô. Với giá thị trường hiện nay thì nguồn thu từ nhà yến chỉ khoảng 150 triệu đồng. Với mức đầu tư ban đầu quá lớn, chưa kể công chăm sóc hằng ngày, khoản lợi nhuận có được là quá nhỏ so với những ngành nghề khác" - ông Mãi ngán ngẩm.

Rủi ro của nghề nuôi chim yến rất cao nhưng hiện không ít gia đình ở Ninh Thuận cứ lao vào vì những lời đồn thổi lợi nhuận quá hời từ tổ yến.

Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh Ninh Thuận, tình trạng nuôi chim yến tràn lan ở hầu hết địa phương đã phá vỡ quy hoạch được duyệt từ năm 2013. Sau khi xuất hiện dịch cúm A/H5N1 trên đàn chim yến ở Ninh Thuận vào giữa năm 2013, UBND tỉnh này đã yêu cầu các địa phương cho di dời nhà nuôi chim yến ra khỏi khu dân cư để tránh ô nhiễm môi trường, lây nhiễm dịch bệnh. Tuy nhiên, chỉ đạo này đến nay vẫn chưa được thực hiện rốt ráo.