Ngày 16/2, Cục Y tế dự phòng Việt Nam đã đưa ra cảnh báo dịch cúm gia cầm có thể quay trở lại, nhất là các địa phương giáp biên giới Trung Quốc, nơi dịch bệnh này đang lan nhanh khiến 79 người dân nước này tử vong.

Cục Y tế dự phòng Việt Nam nhận định do nước ta có sự giao thương, du lịch lớn với Trung Quốc, đặc biệt là với tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây nơi đã ghi nhận các trường hợp nhiễm cúm A/H7N9 nên nước ta có nguy cơ bị virus cúm từ vùng có dịch xâm nhập.

Đặc biệt, thịt gà Trung Quốc đang rẻ kỷ lục vì cúm gia cầm. Rất nhiều nơi đã phải đóng cửa các chợ gia cầm sống để ngăn chặn dịch bệnh lây lan.

Thêm nỗi lo

Trước thông tin trên, nhiều người chăn nuôi nước ta lo lắng nguy cơ gà bệnh, gà thải từ Trung Quốc với giá siêu rẻ tìm cách tuồn lậu vào Việt Nam sẽ giết chết ngành chăn nuôi vốn đang lao đao.

Anh Minh Sáng, chủ một trang trại nuôi gà tại Đồng Nai, buồn rầu cho biết người nuôi gà đang lỗ nặng vì giá quá thấp. Hiện giá gà công nghiệp chỉ còn 17.000-18.000 đồng/kg bán tại trại. Nếu tính thêm công nuôi, người nuôi gà lỗ 8.000-10.000 đồng/kg.

Nhưng anh Sáng cho rằng, điều đáng lo hơn là dịch cúm gia cầm bùng phát ở Trung Quốc có thể ảnh hưởng đến ngành chăn nuôi gia cầm nước ta. Vì nhiều năm nay gà sống, gà thịt, nội tạng gà không rõ nguồn gốc, được cho là gà loại thải từ Trung Quốc vẫn nhập lậu nhiều vào Việt Nam. Có thời điểm loại gà này được bán với giá chỉ 3.000-4.000 đồng/kg.

Nay lại đang thời điểm dịch, tiêu thụ không được, lượng gà tồn đọng tại Trung Quốc sẽ rất lớn. Từ đó không loại trừ khả năng các thương lái nước này mua lại gà bệnh với giá rẻ rồi tuồn qua biên giới vào Việt Nam tiêu thụ.

“Nếu không ngăn chặn triệt để chắc chắn người nuôi gà nước ta sẽ “chết” hẳn.”- anh Sáng lo lắng.

Ông Nguyễn Văn Ngọc, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đông Nam Bộ, cho biết dịch cúm gia cầm khiến giá thịt gà Trung Quốc đã xuống đáy chỉ còn 0,76 USD/kg, mức thấp nhất trong hơn 10 năm qua. Hơn nữa, nhiều chợ gia cầm sống ở Trung Quốc đã đóng cửa để ngăn dịch bệnh lây lan. Điều này gây áp lực rất lớn đối với ngành chăn nuôi Trung Quốc vốn nguồn cung đang vượt cầu.

“Thế nên chúng tôi lo ngại gà “chạy dịch” siêu rẻ hay gà loại thải Trung Quốc vốn được bán với giá như rác cho nhà máy thức ăn chăn nuôi tuồn lậu vào Việt Nam” - ông Ngọc lo ngại.

Như vậy, không chỉ người chăn nuôi chịu thiệt mà người tiêu dùng cũng có thể bị “đầu độc” khi sử dụng nhầm sản phẩm gia cầm bị bệnh, đặc biệt là phụ phẩm như chân, cánh, mề gà… từ Trung Quốc.

Cần giám sát chặt việc nhập lậu gia cầm qua đường biên giới. Trong ảnh: Gà Trung Quốc bán tại Lạng Sơn. Ảnh: Trần Hiếu

Phải siết “tạm nhập tái xuất”

Ông Nguyễn Đăng Vang, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam, đánh giá với đường biên giới kéo dài với Trung Quốc, địa hình lại hiểm trở với nhiều lối mòn thông nhau nên đây là điểm nóng nhập lậu hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc từ Trung Quốc.

Ông Vang khẳng định: “Trong năm ngoái, thực phẩm bẩn với gà sống thải loại, nội tạng động vật, gia cầm, thực phẩm chế biến, đông lạnh chủ yếu được nhập lậu từ Trung Quốc vì giá siêu rẻ. Không thể thống kê rõ số lượng gà nhập lậu nhưng ước tính mỗi năm nước ta nhập 100.000 tấn gà thải loại của Trung Quốc”.

Thực tế cho thấy thời gian qua các tỉnh biên giới như Quảng Ninh, Lạng Sơn, Lào Cai…, thậm chí tại Hà Nội liên tiếp phát hiện số lượng lớn gà nhập lậu từ Trung Quốc. Mới đây, đầu năm 2017, cơ quan chức năng TP Hải Phòng đã phát hiện, bắt giữ đối tượng vận chuyển gần 40.000 quả trứng nhập lậu từ Trung Quốc.

Ngoài nhập lậu, theo ông Vang còn một con đường có nguy cơ đưa gà loại thải, gà vùng dịch bệnh vào Việt Nam bằng cách núp bóng hàng tạm nhập tái xuất. Thực tế một số doanh nghiệp xuất nhập khẩu gà đông lạnh lợi dụng chính sách này tạm nhập gà về Việt Nam để chờ xuất sang Trung Quốc nhưng thực chất tuồn hàng ra tiêu thụ tại Việt Nam.

Từ đó ông Vang nhấn mạnh: “Vấn đề quan trọng là cơ quan chức năng cần siết chặt những doanh nghiệp tạm nhập tái xuất để kiểm soát thực phẩm, nhất là thời điểm dịch cúm Trung Quốc bùng phát có nguy cơ lây lan sang Việt Nam”.

Trước lo lắng của người chăn nuôi, doanh nghiệp về mối nguy dịch cúm gia cầm từ Trung Quốc, ông Nguyễn Xuân Dương, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi Bộ NN&PTNT, khẳng định: Bộ đã chỉ đạo các cơ quan liên quan, đặc biệt là các đơn vị thú y, hải quan cửa khẩu biên giới phía Bắc, miền Trung và cả các tỉnh phía Nam tăng cường kiểm tra, chuẩn bị các phương án phòng, chống dịch bệnh; siết chặt việc nhập khẩu tiểu ngạch, vận chuyển hàng nhập lậu.