TACN chứa cyanuric acide “chỉ có độc, không có đạm”

Đó là thông tin được ông Phạm Tiến Dũng - Trưởng phòng Thanh tra chuyên ngành (Bộ NNPTNT) - đưa ra khi trao đổi với PV Báo Lao Động. Ông Dũng nhấn mạnh: Chất cyanuric acide, dicyandiamide và ammelide được bổ sung vào nguyên liệu TACN cho cá da trơn, gia súc, gia cầm nhằm tăng độ đạm. Việc các cơ sở sản xuất, kinh doanh TACN cho chất cyanuric acide, dicyandiamide, ammelide vào TCN chỉ nhằm đánh lừa người chăn nuôi, vì thực chất việc nâng cao độ đạm này không có tác dụng về mặt dinh dưỡng.

Chất “đạm” được cho vào TACN chỉ là đạm giả. Để có cơ sở khoa học tham mưu cho Bộ NNPTNT quản lý chặt chẽ các chất trên và kịp thời chấn chỉnh công tác quản lý về sản xuất, kinh doanh, sử dụng hoá chất công nghiệp trong TACN, Bộ NNPTNT đã yêu cầu Vụ Khoa học công nghệ và Môi trường, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Viện Thú y, Viện Chăn nuôi có ý kiến chính thức về 3 chất cyanuric acide, dicyandiamide và ammelide. Đặc biệt, cần có ý kiến cụ thể về tác dụng của các chất này đối với vật nuôi và mức độ ảnh hưởng đến sức khoẻ con người. Các đơn vị trên cũng cần làm rõ, trên thế giới có những nước nào cho phép sử dụng và cấm sử dụng các chất trên.

Bộ NNPTNT đã yêu cầu Cục Chăn nuôi phối hợp với Tổng cục Thuỷ sản rà soát, chấn chỉnh công tác quản lý các cơ sở sản xuất, kinh doanh TACN đảm bảo không sử dụng các chất trên, thẩm định và chỉ định Phòng kiểm nghiệm đối với chất cyanuric acide, dicyandiamide và ammelide phục vụ cho việc phát hiện, xử lý vi phạm. Đồng thời, nghiên cứu đề xuất việc đưa các chất trên vào danh mục chất cấm sản xuất, kinh doanh trong TACN nếu đủ cơ sở khoa học và thực tiễn.

Hóa chất tạo “đạm giả” trong TACN gây họa tử thần

Theo một công trình nghiên cứu được website của Tổng cục Tiêu chuẩn, Đo lường, Chất lượng (Bộ KHCN) dẫn lại từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO), axit Cyanuric là chất có cấu trúc tương tự như Melamine. Nó có độc tính thấp trong động vật có vú, khi cho chuột ăn với lượng khoảng 7.700mg/kg trọng lượng cơ thể. Một số nghiên cứu về độc tính ngắn hạn đã cho thấy, axit Cyanuric làm hỏng các mô của thận, kể cả làm giãn nở các ống nhỏ trong thận, hoại tử hoặc tăng sinh các biểu mô mạch, làm tăng các tế bào ưa kiềm, tăng tế bào Neurophil, lắng cặn khoáng hoặc xơ hoá. Nếu chỉ có một mình melamin thì không độc trong những liều thấp, dựa vào một số nghiên cứu trên động vật, Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Mỹ (FDA) tính mức độ dung nạp an toàn cho cơ thể mỗi ngày của melamin là 0,63mg/kg thể trọng/ngày.

Mức độ này được ước tính dựa trên kết quả nghiên cứu về tác động của melamin đối với động vật chứ chưa phải trên người. Riêng đối với trẻ nhỏ, nếu nguồn sữa bị nhiễm melamin thì trẻ càng nhỏ, nguy cơ nhiễm độc cũng như mức độ nguy hiểm càng cao và dễ tử vong. Khi melamin vào cơ thể, chúng không được chuyển hóa tại gan mà đào thải trực tiếp qua thận. Trong máu, khi melamin gặp axit cyanuric, chúng sẽ phản ứng với nhau trong các ống thận, hình thành nên các chất kết tinh gây tắc nghẽn làm cho ống thận không tạo được nước tiểu và cũng không đào thải được nước tiểu - đây chính là nguyên nhân dẫn đến suy thận, hoại tử thận, thậm chí là tử vong, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

Tuy nhiên, axit cyanuric là một thành phần trong TACN biuret, một phụ gia TACN dành cho động vật nhai lại, đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp nhận. Cũng theo WHO, 3 hoạt chất Melamine, axit Cyanuric và Ammelide có thành phần cấu trúc khá giống nhau. Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm (ĐH Bách khoa Hà Nội) - về lý thuyết cũng như trên thực tiễn, một hoá chất phụ gia trong TACN được công nhận là an toàn cho động vật nhai lại, chưa chắc đã an toàn cho các vật nuôi khác và con người.

Ông Phạm Tiến Dũng cho biết, tình trạng buôn bán các hóa chất trộn vào thức ăn chăn nuôi này đã diễn ra từ vài năm nay và hầu như rất nhiều loại “bột cá” (TACN dùng cho nuôi trồng thủy sản-PV) được kẻ gian trộn loại đạm giả này để trục lợi. “Hiện tại, lực lượng chức năng vẫn đang tích cực điều tra để truy tìm và phá tận “gốc” đường dây kinh doanh các loại hóa chất này. Mặt khác, các mẫu TACN vẫn đang được các cơ sở xét nghiệm phân tích. Chúng tôi sẽ sớm thông tin tới báo giới và các lực lượng chuyên ngành, các đại lý kinh doanh để có kết quả chính thức về loại hóa chất nguy hiểm này và đề xuất mức xử phạt nghiêm minh.” - Ông Phạm Tiến Dũng khẳng định.