Tên Việt Nam: CÂY VIẾT

Tên khoa học: Mimusop elengii

Họ: Sapotaceae

I. Đặc điểm hình thái

- Cây gỗ thường xanh, cao 20m, vỏ ngoài màu xám nâu nứt thành miếng gần hình chữ nhật, thịt vỏ màu đỏ hồng, có nhựa mủ trắng.

- Lá đơn mọc cách, hình trái xoan dài 10 -13cm, rộng 5-6,5cm. Cụm hoa mọc thành chùm ngắn ở nách, cuống chung có lông dài.

- Quả mọng hình trứng vàng, 1 hạt, dài 2-2,5cm.

II. Phân bố địa lý

Cây phân bố ở Việt Nam, Ấn Độ, Mianma, .... Ở Việt Nam, cây mọc ở trong rừng khu vực Tây Nguyên, thường xanh hay nửa rụng lá, ưa đất sâu, dày, ẩm.

III. Giá trị kinh tế

Gỗ màu đỏ sẫm rất cứng và quý, dùng trong xây dựng và đóng đồ đạc quý. Cây có tán lá tròn đẹp, làm cây bóng mát, cây phong cảnh

IV. Một số thông số kỹ thuật

- Nơi thu hái: TP. Hồ Chí Minh.

- Phương thức bảo quản:

+ Trong điều kiện thông thường, khô, thoáng, nhiệt độ 25 – 300C, hạt giữ được không quá 01 năm, tốc độ nảy mầm suy giảm nhanh và nhiều.

+ Bảo quản khô mát ở nhiệt độ 5 – 10oC, hạt giữ được 1 năm, tỷ lệ nảy mầm suy giảm không đáng kể.

Không để hạt nơi ẩm, thấp, dễ thấm nước.

- Khối lượng 1.000 hạt khoảng 500 gram.

- Số hạt trong 1.000 g khoảng 2.000 hạt

V. Kỹ thuật gây trồng

1. Thu hái, chế biến và bảo quản hạt giống

- Thu hái hạt giống trên những cây mẹ từ 8 tuổi trở lên. Cây mẹ được chọn phải có hình dáng đẹp, thân thẳng, chiều cao dưới cành từ 6m trở lên, tán lá đều, không sâu bệnh, cụt ngọn, cây có sức sinh trưởng khá, chỉ thu hái những quả đã chín. Dấu hiệu nhận biết quả đã chín: Quả lúc chín có màu vàng.

- Quả sau khi thu hái đem về phải chế biến ngay. Tiến hành phân loại quả, những quả chưa chín được ủ lại thành từng đóng từ 2 – 3 ngày cho quả chín đều, đóng ủ không cao quá 50 cm và phải thông gió, mỗi ngày đảo lại 1 lần. Quả chín thì ngâm trong nước bình thường để làm mềm phần thịt quả, sau đó vò sát quả để loại bỏ hoàn toàn phần thịt quả ra khỏi hạt. Hạt sau khi thu đem phơi khô dưới nắng nhẹ. Khi phơi phải đảo trộn nhiều lần trong ngày. Không phơi quả trên nền xi măng; chỉ phơi trên vải, cót, nong, nia, …. Khi hạt nguội cho vào bao vải hoặc chum, vại đem đi bảo quản.

2. Tạo cây con

2.1Làm đất gieo

Chọn đất cát pha nhẹ, mịn, kích thước hạt dưới 2 mm, mặt luống rộng 1m, gờ luống cao 15 – 20 cm, chân luống rộng 1,2m. Sau khi phẳng mặt luống, tưới nước cho đất đủ ẩm để gieo hạt. Khử trùng đất trước khi gieo hạt 1 ngày bằng Benlat (6g Benlat hòa tan trong 10 lít nước phun đều cho 100 m2) hoặc Captan (4 thìa Captan hòa trong 5 lít nước) để phun lên đất.

2.2 Xử lý hạt giống

Hạt giống trước khi gieo được ngâm trong thuốc tím (KMnO4) nồng độ 0,05% trong 10 phút, sau đó vớt ra rửa sạch và ngâm hạt trong nước 45oC từ 1 – 2 giờ. Chọn những hạt trương (kích thuớc của hạt lúc trương lớn hơn kích thước hạt bình thường từ 1,5 – 2 lần) vớt ra và ủ trong túi vải (những hạt chưa trương tiếp tục xử lý trong nước 45oC). Hằng ngày rửa chua bằng nước ấm (nuớc sạch), túi vải ủ hạt phải luôn luôn ẩm. Sau 2 – 3 ngày hạt nẩy mầm có thể đem đi gieo.

2.3 Gieo hạt

Rải đều hạt trên luống gieo, gieo xong phủ một lớp đất mịn vừa lắp kín hạt, dùng rơm (hoặc cỏ khô, lá khô) đã qua khử trùng bằng nước vôi trong để che phủ mặt luống. Hằng ngày tưới nước đều (sáng sớm và chiều tối), đủ ẩm. Sau 8 – 10 ngày hạt bắt đầu nẩy mầm, chọn hạt tốt và cấy vào bầu.

2.2 Chuẩn bị bầu đất

Dùng túi bầu PE 10 x 15 cm đựng hỗn hợp ruột bầu. Thành phần ruột bầu gồm 80% đất tầng AB + 20% phân hữu cơ đã hoai (phân chuồng, phân xanh, phân rác). Đất làm ruột bầu được đập sàn nhỏ trộn đều với phân và đổ vào bầu thật đầy, sau đó xếp thành luống có chiều ngang 0,8-1m, chiều dài tùy ý, khoảng cách giữa 2 luống 0,4 m.

5.5 Cấy cây và chăm sóc cây con

Trước khi cấy cây phải tưới nước đẫm luống bầu trước đó 1 ngày, dùng que to hơn đầu đũa tạo một lỗ giữa bầu sâu 1 – 1,5 cm rồi gieo mỗi bầu một hạt, hạt đầu được để nằm ngang, phần trắng rễ được đặt xuống dưới lỗ và phủ một lớp đất mịn vừa lắp kín hạt, dùng rơm (hoặc cỏ khô, lá khô) đã qua khử trùng bằng nước vôi trong để che phủ mặt luống, bên trên dùng dàn lưới đen che bóng 50% ánh sáng tự nhiên. Hàng ngày tưới nước đủ ẩm vào sáng sớm và chiều tối. Sau 5 – 7 ngày cây con mọc đều thì bỏ lớp vật liệu che phủ, bầu nào có cây chết phải trồng dặm ngay.

Cây con trong giai đoạn vườn ươm có sự cạnh tranh mạnh mẽ về không gian dinh dưỡng (đặc biệt là nhu cầu ánh sáng) hoặc do nhiều lý do khác, những cây không có khả năng cạnh tranh sẽ sinh trưởng kém vì vậy cần bố trí cây con một cách hợp lý. Khi cây con đạt chiều cao 10 – 15 cm thì tiến hành đảo bầu nhằm tránh trường hợp rễ cây phát triển xuyên qua túi bầu, xếp các cây có cùng chiều cao với nhau để tiếp tục chăm sóc hoặc bón thúc. Cần bón thúc cho những cây có sức sinh trưởng kém bằng phân Urê hoặc Sunfát đạm với liều lượng là 0,25 gram hoặc NPK 16-16-8 pha loãng 1%, sau khi bón thúc phải tưới lại bằng nước.

Trước khi xuất vườn từ 2 – 4 tuần, ngừng hẳn việc tưới phân, giảm lượng nước tưới để hãm cây nhằm giúp cây con cứng cáp, làm quen dần với điều kiện khó khăn khi đem trồng rừng.

Thời gian nuôi cây trong vườn ươm từ 8 tháng – 1 năm, cây có chiều cao tối thiểu 30 cm, đường kính cổ rễ  5 – 7 mm thì có thể đem xuất vườn.

2.5 Phòng trừ sâu bệnh

Cây con ở giai đoạn vườn ươm phải được thường xuyên chăm sóc, làm sạch cỏ để tránh sâu, bệnh gây hại. Để ngăn ngừa nấm hại, dùng Booc đo nồng độ 1% phun đều lên trên mặt lá với liều lượng phun 1 lít/4m2, 2 tuần/1 lần.

Khi phát hiện nấm bệnh thì tưới dung dịch Booc đo 1% hay COC 85 liều lượng 25 gram/1 - 2 bình 8 lít, phun sương đều trên mặt lá với liều lượng phun 1 lít/4m2, 10 – 15 ngày phun 1 lần, liên tục 2 – 3 lần liền. Nếu sâu ăn lá hoặc một số côn trùng khác có thể dùng Bassa 50ND pha 1/400 – 1/600 hoặc dùng Methyl parathion 0,1% để phun. Nên phun thuốc vào buổi chiều. Sau khi phun thuốc 2 – 3 giờ thì tưới lại bằng nước sạch.

TIN TỨC KHÁC :