Bùng phát mạnh

Theo người dân ở xã Sơn Thành Tây, huyện Tây Hòa, bà con mất ăn mất ngủ chạy đôn chạy đáo khắp nơi tìm mua thuốc “chữa bệnh” cho tiêu. Tiền mất nhưng không thể cứu vãn những trụ tiêu.

Triệu chứng tiêu chết đầu tiên là vàng lá, sau đó rụng lá, cành rồi chết

Anh Cao Bá Lữ, một người trồng tiêu ở thôn Tịnh Thọ cho biết, cây tiêu bắt đầu chết từ cuối năm ngoái nhưng hiện chưa có dấu hiệu chững lại, mà tiếp tục lan rộng mặc dù bà con đã áp dùng nhiều biện pháp để điều trị.

“Gia đình tôi đã tốn hơn 10 triệu đồng mua thuốc BVTV bón gốc và trị các loại nấm nhằm phục hồi 5 sào tiêu, nhưng đến nay đã có hơn 3 sào bị chết. Số diện tích còn lại tôi cũng không hy vọng nhiều vì hiện các trụ tiêu xơ xác, vàng lá hết rồi”, anh Lữ than vãn.

Tương tự, vườn tiêu rộng 3,5 sào của gia đình ông Phan Văn Quảng ở thôn Sơn Tây, người cùng xã anh Lữ cũng bị chết sạch, ước thiệt hại hàng trăm triệu đồng.

Trao đổi với NNVN, ông Ngô Trọng Luật, Chủ tịch Hội Nông dân xã Sơn Thành Tây cho biết, đến nay toàn xã có khoảng 150/450 ha tiêu bị chết. Nguyên nhân do thời tiết thất thường, mưa nhiều lại kéo dài từ năm ngoái đến sang tận tháng giêng năm nay, trong khi đó cây tiêu có nhược điểm không ưa nước khiến rễ bị thối, rồi chết dần chết mòn.

Không chỉ các vườn tiêu ở xã Sơn Thành Tây bị chết, mà các xã lân cận như Sơn Thành Đông và xã Hòa Phú (huyện Tây Hòa) và xã Sông Hinh (huyện Sông Hinh) nông dân cũng đang buồn so vì tiêu chết nhiều.

Dẫn chúng tôi thị sát vườn tiêu của gia đình, anh Nguyễn Thành Duy ở thôn Bình Thắng, xã Sơn Thành Đông cho biết, vườn tiêu 400 trụ đang thời kỳ kinh doanh mỗi năm gia đình anh thu hoạch khoảng 1,2 tấn tiêu khô, sau khi trừ chi phí lãi gần 100 triệu đồng. Nhưng từ cuối năm ngoái có mưa lớn kéo dài, các lô tiêu trong vườn nhà anh đều bị ngập úng. Khi nắng lên các trụ tiêu có triệu chứng rụng lá, rồi chết. “Tính đến nay gia đình tôi đã có 110 trụ tiêu bị chết phải phá bỏ, thu gom để xử lý”, anh Duy nói.

Anh Duy chỉ một trụ tiêu đang bị chết dần chết mòn

Cũng theo các hộ trồng tiêu, từ khi trồng đến khi thu hoạch người dân phải mất 5 năm chăm sóc (4 năm kiến thiết và 1 năm thu trái bói) với chi phí khoảng 400.000 - 500.000 đồng/trụ, tương đương mỗi héc ta trồng 1.600 trụ tiêu với chi phí khoảng 700 - 800 triệu đồng. Hiệu quả cây tiêu mang lại là rất cao, vì vậy những năm qua nhiều người đổ xô trồng; thậm chí vay vốn ngân hàng để đầu tư. Nay tiêu chết nên gặp không ít khó khăn.

Giải pháp

Trước tình hình tiêu chết, thời gian qua Chi cục Trồng trọt và BVTV Phú Yên và các cơ quan chức năng đã đi khảo sát các vườn tiêu nhằm xác định nguyên nhân và tìm giải pháp giúp nông dân điều trị.

Theo ông Đặng Văn Mạnh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV Phú Yên, đến nay toàn tỉnh có khoảng 200ha tiêu bị chết với nhiều mức độ thiệt hại. Có rất nhiều nguyên nhân song có đến 70% diện tích tiêu chết được xác định là do bị úng nước, thối rễ.

Một trụ tiêu đã chết

Về các diện tích tiêu chết hoặc tiêu bị vàng hết lá, theo ông Mạnh chưa có giải pháp nào giúp cây phục hồi. Tuy nhiên đối với diện tích tiêu vừa mới chớm vàng lá thì cần thực hiện các giải pháp tổng hợp.

Theo đó, bà con nông dân phải tập trung chăm sóc, khai thông rãnh thoát nước, xới xáo đất để giúp bộ rễ cây tiêu thông thoáng; đồng thời bón các loại phân lân dễ hòa tan như Siêu Lân 10-55-10+TE để kích thích ra rễ mới. Song song đó, kết hợp các loại thuốc Chitosan, Diazinon, Ethoprophos... phòng trừ tuyến trùng rễ.

Đối với cây tiêu bị bệnh chết nhanh, chết chậm, người trồng nên sử dụng các loại thuốc Fosetyl-aluminium, Phosphorous acid, Dimethomorph... phòng trừ nấm gây bệnh kết hợp phòng trừ tuyến trùng rễ. Đặc biệt, lưu ý, đối với những cây tiêu đã chết nên nhanh chóng thu dọn, tiêu hủy và xử lý hố bằng vôi để hạn chế nấm bệnh tồn tại trong đất, ảnh hưởng đến vụ sau.

Về việc nông dân có dự định trồng tiêu thay thế cho những diện tích bị chết, ông Mạnh khuyến cáo không nên trồng ngay trong lúc này, mà phải xử lý mầm bệnh đang tồn tại trong gốc bằng cách dùng vôi và đồng đỏ sau 2 tháng mới tiến hành trồng mới.