XK cà phê vẫn tăng nhẹ về giá trị trong khi lượng giảm mạnh, là nhờ giá cà phê XK bình quân của 9 tháng qua cao hơn nhiều so với cùng kỳ 2016. Cụ thể, giá cà phê XK bình quân 9 tháng đầu năm nay là 2.286 USD/tấn, cao hơn tới 27,4% so 9 tháng đầu 2016.

Sở dĩ lượng cà phê XK giảm mạnh trong 9 tháng qua do niên vụ 2016/2017 bị mất mùa, khiến nguồn cung bị hẹp đi đáng kể. Điều này không chỉ được minh chứng qua việc lượng cà phê XK giảm mạnh, mà tồn kho cà phê từ niên vụ 2016/2017 chuyển sang đầu niên vụ 2017/2018 hiện rất thấp.

Dầu vậy, trong khi sản lượng, lượng XK giảm mạnh mà giá trị XK lại tăng nhẹ và giá XK bình quân tăng nhiều so với cùng kỳ năm ngoái, đã cho thấy thị trường XK cà phê vẫn đang có những thuận lợi nhất định, chủ yếu do sản lượng cà phê giảm ở Brazil và một số nước khác.

Theo Cục XNK (Bộ Công thương), Cơ quan quản lý nguồn cung cà phê quốc gia Brazil (CONAB) đã hạ dự báo sản lượng cà phê 2017 của nước này xuống còn 44,77 triệu bao (1 bao = 60 kg), thấp hơn dự báo trước đó 790.000 bao. Trong đó, sản lượng cà phê Arabica dự báo chỉ đạt 34,07 triệu bao, giảm 1,36 triệu bao so với ước tính ban đầu của CONAB và giảm 22% so với sản lượng năm 2016. Sản lượng cà phê Robusta tuy được dự báo tăng thêm 568.000 bao so với dự báo ban đầu và có thể đạt 10,71 triệu bao, nhưng vẫn là mức sản lượng thấp thứ 2 trong thập niên này.

Sản lượng giảm cũng khiến cho lượng cà phê XK của Brazil bị giảm. Theo Hiệp hội các DN XK cà phê Brazil, trong 8 tháng đầu năm nay, XK cà phê của nước này bị giảm 9,2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ cà phê toàn cầu tiếp tục xu hướng tăng mạnh. Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), trong niên vụ 2017/2018 (từ tháng 10 năm nay đến tháng 9 năm sau), tiêu thụ cà phê toàn cầu sẽ lập kỷ lục mới là 158 triệu bao. So với sản lượng toàn cầu được dự báo là khoảng 159 triệu bao, thì nhu cầu niên vụ 2017/2018 sẽ sát với sản lượng.

Cũng theo USDA, trong niên vụ 2017/2018, dự báo NK cà phê sẽ giảm nhẹ ở thị trường lớn nhất là EU và duy trì ở thị trường thứ 2 là Mỹ. Cụ thể, EU sẽ giảm nhẹ lượng cà phê NK xuống còn 46,5 triệu bao, còn Mỹ duy trì lượng NK khảng 26 triệu bao. Tuy nhiên, tại nhiều thị trường quan trọng khác như Nhật Bản, Canada, Nga, Trung Quốc, Hàn Quốc…, NK cà phê sẽ tăng lên.

Chính vì vậy, theo nhận định của Bộ Công thương, trong 3 tháng cuối năm 2017, XK cà phê của Việt Nam sẽ thuận lợi hơn khi nông dân đã bắt tay vào thu hoạch cà phê vụ mới, qua đó làm tăng thêm nguồn cung. Ở một số khu vực, nhờ thời tiết thuận lợi khiến cà phê chín nhanh hơn nên nông dân đã có thể thu hoạch sớm cà phê. Đặc biệt, với nguồn cung của vụ mới, Việt Nam có cơ hội phục hồi XK cà phê (về lượng), tại một số thị trường quan trọng. Trong 8 tháng đầu năm nay, do nguồn cung hạn hẹp, lượng cà phê Việt Nam XK sang Nhật Bản đã giảm 9,5%, qua đó bị giảm thị phần tại nước này xuống còn 10,7% so với 11,2% cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Quang Bình, chuyên gia phân tích thị trường cà phê, giá cà phê tại các nước sản xuất vẫn chịu nhiều áp lực trong 3 tháng cuối năm. Trước hết, tồn kho cà phê của các nhà kinh doanh quốc tế đang tương đối dồi dào. Ước tính đến hết tháng 9, có khoảng trên dưới 350 ngàn tấn cà phê Robusta của các nhà kinh doanh quốc tế đang trữ tại kho ở các nước sản xuất và kho cảng ở các thị trường tiêu thụ. Lượng cà phê này có thể đưa vào kho thuộc sàn giao dịch để trở thành hàng đạt chuẩn, tức là có chứng nhận chất lượng nhằm tham gia đấu giá. Vì thế, lượng cà phê tồn kho ấy sẽ gây áp lực lên giá cà phê. Bên cạnh đó, giá cà phê còn chịu áp lực từ bán hàng niên vụ mới tại Brazil và Việt Nam.