Để có sự công bằng với những thiệt hại vô hình không thể tính được bằng tiền mà báo Thanh niên cũng như Vinastas đã trực tiếp gây ra, các hội, hiệp hội này đề nghị, Bộ Công Thương yêu cầu Vinastas xin lỗi trực tiếp, công khai với báo chí, trước đại diện các nhà sản xuất nước mắm truyền thống.

5 hội, hiệp hội và doanh nghiệp về nước mắm đã chính thức gửi công văn đến Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành kiến nghị một số nội dung liên quan đến thông tin nước mắm nhiễm arsen do Hội tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) công bố.

Các hội, hiệp hội này gồm: Hội nước mắm truyền thống Phú Quốc, Phan Thiết, Nha Trang, Hội Lương thực thực phẩm TP. HCM, Công ty nước mắm Cát Hải (Hải Phòng) và Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam.

Trong văn bản này, hiệp hội và doanh nghiệp cho biết, ngày 29-11, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ đã công khai danh tính đơn vị tài trợ cho Vinastas kiểm tra mẫu nước mắm là Công ty TNHH Liên doanh và T&A Ogilvy. 

Tuy nhiên, trong văn bản xin lỗi của Vinastas trước đó (được đăng trên web của Hội ngày 24-11) đã không làm rõ danh tính của nhà tài trợ. Mặt khác, Vinastas chưa thật sự thấy lỗi quan trọng nhất của mình là: Nhân danh Hội tiếp tay cho một doanh nghiệp để làm hại cho những doanh nghiệp khác. Hành động này không chỉ đã lừa dối người tiêu dùng, đi ngược lại tên gọi của Vinastas “bảo vệ người tiêu dùng” mà còn tạo nên một thị trường cạnh tranh không lành mạnh, tạo thế mạnh cho doanh nghiệp lớn chèn ép các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm theo phương pháp truyền thống.

“Văn bản này cũng không nêu trách nhiệm đền bù của Vinastas vì đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất nước mắm truyền thống”, công văn của các hiệp hội, doanh nghiệp nêu rõ.

Sau kết luận của các bộ, tuy tình hình đã tương đối ổn định nhưng hậu quả của sự kiện arsen trong nước mắm truyền thống vẫn còn kéo dài nhất là ở những vùng nông thôn, ở các chợ bình dân nơi người lao động không có điều kiện tiếp cận đầy đủ thông tin.

Để có sự công bằng với những thiệt hại vô hình không thể tính được bằng tiền mà báo Thanh niên cũng như Vinastas đã trực tiếp gây ra, các hội, hiệp hội này đề nghị, Bộ Công Thương yêu cầu Vinastas xin lỗi trực tiếp, công khai với báo chí, trước đại diện các nhà sản xuất nước mắm truyền thống.

Bộ Thông tin và Truyền thông yêu cầu báo Thanh niên không chỉ xin lỗi qua báo mạng mà phải in tờ xin lỗi bằng báo giấy với số lượng tương đương với số lượng tờ quảng cáo nước chấm của Masan không nhiễm arsen mà Báo Thanh niên đã phát hành trong thời gian qua. Các hội nước mắm địa phương sẽ hỗ trợ để phân phát đến các vùng xa xôi.

Các hiệp hội này kiến nghị Chính phủ làm rõ đơn vị chủ trì việc tài trợ cho Công ty TNHH Liên doanh T&N Ogilvy để tiến hành các hoạt động vừa qua để dẫn đến sự cố “nước mắm truyền thống nhiễm arsen”.

Việc công khai danh tính đơn vị chủ trì các hoạt động tài trợ cùng với lời xin lỗi của đơn vị chủ trì gây nên sự cố sẽ là biện pháp răn đe hiệu quả nhằm tránh tình trạng cạnh tranh không lành mạnh bằng việc “gắp lửa bỏ tay người”, sử dụng truyền thông và nhiều tổ chức khác nhau, gây tác động lớn đến người tiêu dùng như vừa qua.

Thủ tướng sớm giao Bộ NN&PTNT soạn thảo và ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước mắm để có cơ sở pháp lý phân biệt nước mắm truyền thống với các nước mắm công nghiệp và nước chấm.

Các Hiệp hội nước mắm truyền thống địa phương kiến nghị Chính phủ cho phép thành lập Hiệp hội nước mắm truyền thống Việt Nam để liên kết các nhà sản xuất nước mắm truyền thống nhằm gìn giữ và phát triển nước mắm, một sản phẩm đã gắn bó hàng trăm năm với dân tộc Việt.

Cùng với đó, Chính phủ xem xét và sớm ban hành quy định và chính sách hỗ trợ cụ thể để bảo vệ, gìn giữ và phát triển những sản phẩm truyền thống nói chung và nước mắm truyền thống nói riêng.

Được biết 5 hiệp hội này trước đó cũng đã có công văn kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ liên quan kiểm tra và xử phạt nghiêm hành vi phát tán trái phép danh sách các nhãn hàng nước mắm có hàm lượng asen, thực chất là không gây hại theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với giới hạn ô nhiễm kim loại nặng trong thực phẩm của Bộ Y tế (QCVN 8-2:2011/ BYT), nhưng gây hoang mang cho người tiêu dùng, xâm hại nghiêm trọng uy tín của nước mắm truyền thống, đồng thời xử lý nghiêm những hành vi quảng cáo không đúng.

Phía Bộ Công Thương cũng đã công bố chính thức về kết quả kiểm tra hoạt động Vinastas trong việc thông tin khảo sát nước mắm.

Bộ Công Thương cho rằng, việc khảo sát nước mắm của Vinastas là không đảm bảo tính độc lập, tin cậy và minh bạch. Mặc dù là hoạt động nhân danh Vinastas nhưng khi thực hiện không xây dựng đề án, kế hoạch khảo sát rõ ràng. Khảo sát chủ yếu do Chủ tịch và một số cá nhân thực hiện, nhiều khâu không được các cấp có thẩm quyền của Vinastas phê duyệt và giám sát.

Đồng thời, quá trình lấy (mua) mẫu thiếu tin cậy. Toàn bộ 150 mẫu đã mua không có hóa đơn theo quy định của Bộ Tài chính, chỉ có hóa đơn bán lẻ, hóa đơn bán hàng, bản kê bán hàng của nơi bán (89 mẫu); 61 mẫu chỉ có bảng kê do cán bộ đi mua tự lập. Có sự không thống nhất trong quá trình mã hóa mẫu; một số mẫu không được mã hóa trước khi yêu cầu thử nghiệm.

Đặc biệt, theo thông tin do Vinastas cung cấp, hoạt động khảo sát được thực hiện dưới sự tài trợ từ tổ chức bên ngoài, vì vậy, không đảm bảo tính độc lập như quy định tại Điều 28, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.