Từ ngày 16-23/5 tới, đoàn Tổng vụ các vấn đề về biển và thủy sản, Ủy ban châu Âu (EC) sẽ sang Việt Nam để kiểm tra việc thực thi 9 khuyến nghị của EC liên quan tới vấn đề đánh bắt hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), sau đó mới đưa ra quyết định có rút “thẻ vàng” cho hải sản Việt Nam hay không. 

Chuẩn bị kỹ càng

Theo ông Nguyễn Quang Hùng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT): Về vấn đề khắc phục 9 khuyến nghị từ EC, với sự chỉ đạo quyết liệt từ Trung ương tới địa phương, đến nay đạt được một số kết quả chính. 

Trước hết, sự quan tâm, nhận thức, chỉ đạo vấn đề này từ Trung ương đến địa phương hiện đã quyết liệt hơn so với trước đây. Thứ hai, toàn bộ ngư dân, đặc biệt là ngư dân trực tiếp khai thác trên biển đã nhận thức được phải chấm dứt khai thác bất hợp pháp.

Qua triển khai các giải pháp, nhất là tuyên truyền đến ngư dân, đến nay hầu như không còn tàu cá vi phạm tại khu vực quốc đảo Thái Bình Dương. Từ ngày 23/10/2017 đến nay chỉ còn 1 tàu khai thác vi phạm tai khu vực quốc đảo Thái Bình Dương và 12 tàu vi phạm khai thác tại các vùng biển trong khu vực. Ngoài ra, còn một số tàu khai thác bị các nước trong khu vực bắt giữ, xử phạt là do các vùng nước giáp ranh, lịch sử chưa phân định được. 

Ông Hùng cho biết thêm: Từ ngày 16-23/5 tới, đoàn Tổng vụ các vấn đề về biển và thủy sản của EC sẽ sang Việt Nam để kiểm tra việc thực thi 9 khuyến nghị của EC. Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo Tổng cục Thủy sản cũng như 28 tỉnh ven biển chuẩn bị tiếp đón đoàn.

Trên cơ sở rà soát toàn bộ hồ sơ cũng như các công việc đã làm từ ngày 23/10/2017 đến nay, Tổng cục Thủy sản đã có văn bản đôn đốc, chỉ đạo 28 tỉnh cũng như các DN, hiệp hội hoàn thiện mọi công việc trước ngày 23/4.

Đặc biệt, các địa phương hiện nay cũng chỉ đạo chi cục, sở, cảng cá hoàn thiện những thiếu sót mà EC khuyến nghị. Trong đó, quan trọng nhất là quản lý tàu cá, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trên biển cũng như tại cảng, xác nhận chứng nhận những sản phẩm khai thác trên biển… “Có thể nói, đến thời điểm hiện tại, công tác chuẩn bị khá tốt. Tuy nhiên, các tỉnh cũng cần chủ động hơn trong công tác chuẩn bị”, ông Hùng nói. 

Gỡ được “thẻ vàng” vẫn tiếp tục cố gắng

Ông Hùng nhấn mạnh, về cơ bản chỉ đạo từ Chính phủ, Bộ NNPTNT là  hướng tới phát triển nghề cá bền vững. Việc thực hiện 9 khuyến nghị của EC phải làm thường xuyên, liên tục và lâu dài. Luật Thủy sản 2017 cũng hướng tới việc cải thiện nghề cá để khai thác bền vững và phù hợp với thông lệ của các tổ chức trong khu vực cũng như trên thế giới. 

Với những nỗ lực hiện có, cả Chính phủ, Bộ NN&PTNT cũng như cộng đồng DN, người dân đều kỳ vọng sẽ gỡ được “thẻ vàng”. EC sẽ có kết luận sau đợt làm việc sắp tới. Trong trường hợp gỡ được “thẻ vàng”, tiến tới “thẻ xanh” thì các hoạt động hướng tới phát triển ngành thủy sản bền vững vẫn được triển khai, đẩy mạnh, điển hình như triển khai Luật Thủy sản 2017.

Ngoài ra, Đề án Tái cơ cấu ngành thủy sản đã được Thủ tướng đã phê duyệt phải tiếp tục triển khai, hoàn thiện tất cả cá khâu từ khai thác, chế biến, XK làm sao đảm bảo một nghề cá gắn khai thác với bảo vệ nguồn lợi, quản lý được tàu cá, hướng tới nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Mặc dù vậy, ông Hùng thông tin thêm, trong quá trình khắc phục 9 khuyến nghị của EC từ ngày 23/10/2017 đến nay, ở khâu kiểm soát tàu cá nổi lên khó khăn về nguồn kinh phí. 

Hiện, cả nước có khoảng 109 nghìn tàu cá. Trong đó, tàu khai thác xa bờ khoảng 28 nghìn tàu. Trong số này, mới có 13 nghìn tàu được lắp thiết bị giám sát hành trình. Số còn lại chưa được lắp đặt do thiếu kinh phí. “Khi có kinh phí và triển khai lắp đặt hết thiết bị giám sát hành trình mới kiểm soát được hết tàu cá khai thác trên biển, từ đó hoàn toàn có thể yên tâm chống khai thác bất hợp pháp”, ông Hùng nhấn mạnh. 

Cũng theo ông Hùng, hiện nay Tổng cục Thủy sản đã hoàn thiện Dự án thông tin giai đoạn 2 để tiếp tục đầu tư nâng cấp các trạm bờ và lắp đặt thêm hệ thống giám sát hành trình cho các tàu cá. Dự án đang được trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt.