Anh Thái Vinh Ngộ (35 tuổi), người được ngư dân Thanh Khê (Đà Nẵng) gọi là Ngộ “liều”, đang tất bật hoàn thiện con tàu vỏ gỗ công suất lớn để vươn khơi ra Hoàng Sa. Đây là con tàu câu lươn thứ hai của anh, sau chiếc đầu tiên đóng năm 2016. Anh cho biết, đóng tàu là một quyết định khá mạo hiểm, bởi anh vốn là dân thu mua hải sản, không chuyên đánh bắt.

Lươn biển được nuôi sống để xuất khẩu.

“Bạn hàng liên tục hỏi tôi về lươn biển, chỉ cần có lươn khỏe, đẹp thì bao nhiêu họ cũng gom. Tôi về thu mua của bà con, nhưng mỗi người đánh bắt một kiểu, rồi không biết chăm để lươn chết hết, đem bán người ta không mua. Có đầu ra cho lươn tốt như vậy mà ngư dân chịu thua thì quá phí, nên tôi quyết tâm vay 8,5 tỷ đồng đóng tàu tự đi câu”, anh cho hay.

Khi con tàu đầu tiên còn chưa nên hình hài trên đà, anh bôn ba sang Hàn Quốc, cùng lên tàu với ngư dân bên đó lênh đênh trên biển học cách câu lươn. Hóa ra, loài hải sản nằm sâu dưới đáy biển này cũng dễ dụ vào bẫy nếu biết sở trường của chúng. Chỉ cần cho cá nục vào thùng phi rồi thả xuống biển khoảng một ngày đến một tuần, lươn sẽ tự động chui vào ăn mồi. Sau đó kéo thùng lên thu lươn. Vừa được học, vừa được thực hành, anh còn tìm tòi tất cả kinh nghiệm câu lươn từ ngư dân miền Trung, từ sách báo, mạng Internet.

Đến khi trang bị đầy đủ kinh nghiệm cho con đường đánh bắt mới, chiếc tàu cũng vừa được đóng xong, sẵn sàng ra ngư trường Hoàng Sa câu lươn chuyến đầu. Theo lý giải của anh, Hoàng Sa, Trường Sa là nơi lươn sống nhiều vì mực nước sâu và có cả bãi rạn, và lươn ở càng xa bờ thì càng khỏe mạnh. Khi 1.000 chiếc thùng phi kéo lên từ đáy biển Hoàng Sa sau gần một ngày, thùng nào cũng đầy lươn to, khỏe, đều màu. Sau 5 tháng làm quen với nghiệp câu lươn, anh Ngộ cho biết lợi nhuận không quá cao nhưng luôn đảm bảo thu nhập cho mỗi thuyền viên hơn 10 triệu đồng một chuyến.

Hơn 10 ngày nữa, con tàu câu lươn thứ hai của anh sẽ hạ thủy và tiếp tục thẳng tiến ra Hoàng Sa, Trường Sa hành nghề câu lươn. Anh Ngộ cũng cho hay các đầu mối thu lươn ở Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản luôn thúc hàng. Mặc dù đây là ba thị trường đầy tiềm năng nhưng khó tính. Họ đòi hỏi lươn khi sang tận nơi vẫn còn sống, bơi khỏe, đều màu và an toàn sau kiểm dịch. Ngược lại, nếu lươn chết thì anh chẳng những không có đồng nào mà còn phải đóng phí môi trường phục vụ việc tiêu hủy.

Anh Ngộ đang hoàn thiện con tàu thứ 2.

Anh ví việc duy trì mạng sống cho lươn thần tốc hệt như đội quân cấp cứu. Lươn vừa lôi lên khỏi biển phải lập tức thả vào “hồ” nuôi trên tàu rồi điều chỉnh các thông số muối, oxy, nhiệt độ phù hợp. Khi cập bờ, tại bến đã có một "đội quân" gần 10 người đứng chờ sẵn tức tốc thay nước, chuyển lươn về nhà cho vào hồ được trang bị các thiết bị hỗ trợ môi trường nước, nhiệt độ. Đến lúc xuất hàng bằng máy bay qua nước khác, số lươn này phải nằm tại sân bay nơi đến 15 ngày để chờ kiểm dịch.

Sau thời gian ấy, các đầu mối thu gom mới tới nhận hàng. Không chỉ đòi lươn sống, người mua nước ngoài còn đòi hỏi lươn phải đều màu, trọng lượng từ 200g trở lên mới mua. “Họ khó tính vậy nhưng họ rất quý nguồn hải sản của mình, miễn đảm bảo chất lượng thì bao nhiêu cũng mua. Mình rất tự hào vì nguồn hải sản của Việt Nam được ra thế giới và được coi trọng”, anh Ngộ nói.

Trong ba thị trường này, Hàn Quốc thu mua tới 50% số lươn đánh bắt được, Nhật Bản 30% và Đài Loan (Trung Quốc) 20%. Theo anh Ngộ, sắp tới đây, con tàu câu lươn thứ hai của anh đạp sóng ra Hoàng Sa, Trường Sa, chắc rằng sản lượng lươn thu về sẽ cung cấp thoải mái cho ba thị trường này và tiến tới sẽ "bay" sang nhiều nước khác.

Hiện tại, số ngư dân phục vụ tàu câu lươn của anh đã hơn 30 người, trong đó 26 ngư dân trên tàu và 8 người trên bờ, chưa kể cộng thêm gần 20 người dự bị. “Hai con tàu đầu tiên này tôi đóng bằng số tiền vay ngân hàng, với mức lãi suất 9%. Nếu được hỗ trợ vay vốn, tôi sẽ đóng thêm một con tàu nữa phục vụ việc tiếp tế và vận chuyển lươn”, anh Ngộ bày tỏ.