Bệnh xoăn lá cà chua (hay là bệnh biến dạng lá cà chua) là loại bệnh khá phổ biến đối với cây cà chua trên thế giới, nhất là những vùng có khí hậu ấm áp, ôn hoà. Ở Việt Nam, bệnh xoăn lá cà chua khá phổ biến ở các vùng đã trồng cà chua nhiều năm, đặc biệt là ở những vùng trồng nhiều loại cây trồng cũng là ký chủ của bệnh.

Quy trình kỹ thuật sản xuất giống cà chua C155 

1. Tác nhân gây bệnh xoắn là cà chua:

Bệnh biến dạng lá cà chua là do một số loài vi rút gây ra. Chẳng hạn, vi rút từ thuốc lá (TMV), vi rút từ họ bầu bí (CMV), vi rút từ khoai tây (PVX, PVY), vi rút từ cà chua (ToMV, TYLCV, TRSV)... Tuỳ loài vi rút mà con đường lan truyền khác nhau.
 

2. Cách lan truyền bệnh xoắn là cà chua:

Tác nhân gây bệnh là do vi rút cho nên phải có các vector truyền bệnh (vật trung gian mang và truyền bệnh) thì bệnh mới được phát tán. Các vector như rệp (Aphid), bọ phấn trắng (Bemisia tabaci), bọ trĩ (Thrips), một số sâu miệng nhai, bọ cánh cứng và con người… Các côn trùng, sâu bọ mang vi rút từ cây bệnh rồi gieo rắc sang cây khoẻ. Con người gây ra các vết thương cơ giới trên cây lúc trồng và chăm sóc, làm vi rút thâm nhập cây, hoặc vi rút có thể lây lan qua dụng cụ làm vườn. Bên cạnh đó, một số loài vi rút có khả năng tồn tại rất lâu trong các mảnh vụn đã khô của cây bị bệnh (ví dụ loài TMV có thể tồn tại đến 50 năm, có tác giả còn cho rằng nó tồn tại đến 100 năm), chính vì vậy khả năng lan truyền rất lớn. Vi rút gây bệnh còn có khả năng tồn tại trên các cây ký chủ khác như cỏ dại, cây hoang dại… và đây chính là nguồn để lưu tồn và lây lan.
 

3. Triệu chứng bệnh xoắn là cà chua:

Tuỳ loài vi rút, tuỳ giống cà chua, tuỳ cường độ ánh sáng và nhiệt độ, tuỳ giai đoạn cây bị nhiễm vi rút mà thời gian phát bệnh và triệu chứng sẽ khác nhau. Thông thường, khi bị nhiễm vi rút thì cây thường bị lùn, sinh trưởng và phát triển đều kém. Lá có thể bị nhỏ, bị nhăn nheo, biến dạng và thường bị khảm (trên cùng một lá có những vùng màu sáng-tối khác nhau, hoặc màu vàng-xanh lẫn lộn), hoặc lá thường xanh đậm hơn bình thường. Khi một cây bị nhiễm nhiều loài vi rút thì triệu chứng hỗn hợp và phức tạp. Nhiều khi triệu 
chứng trên lá giống như bị dính thuốc cỏ hoặc bị thiếu vi lượng.
 

4. Tác hại của bệnh xoắn là cà chua:

Khi cây bị nhiễm vi rút càng sớm (từ khi cây mới mọc), thì thời gian ủ bệnh càng ngắn, và cây phát bệnh càng sớm. Khi cây đã lớn, sức đề kháng cao hơn, nên dù có nhiễm vi rút nhưng cây phát bệnh rất muộn, hoặc không phát bệnh. Cây phát bệnh càng sớm thì tác hại càng lớn, thậm chí không cho thu hoạch. Cây bị bệnh thường lùn và lá bị biến dạng nên khả năng quang hợp giảm, vì vậy làm giảm năng suất. Trên trái có thể biểu hiện triệu chứng bệnh hay không tuỳ thuộc vào loài vi rút và giống cà chua, nhưng chắc chắn khi cây bị bệnh thì số lượng trái và kích thước trái sẽ bị giảm, trái bị sượng. Trên những giống kháng, nếu cây đã bị truyền vi rút, dù không thể hiện triệu chứng bệnh, nhưng cây vẫn âm thầm mang vi rút và vẫn có khả năng lây truyền sang cây khác khi có điều kiện. 
 

5. Các phương pháp phòng trừ bệnh xoắn là cà chua:

Bệnh do vi rút gây ra nên hiện chưa có thuốc đặc trị. Tuy nhiên, chúng ta có thể quản lý bệnh một cách hữu hiệu bằng cách quản lý con đường lây lan. Để quản lý được bệnh, chúng ta phải áp dụng đồng thời nhiều biện pháp mới có được kết quả mong muốn. Các biện pháp đó là:

- Theo dõi thật chặt chẽ mật độ các loại sâu chích hút, đặc biệt là rệp và bọ phấn trắng, để phòng trừ từ khi cây vừa mọc cho đến 30 ngày sau mọc. Đây là giai đoạn quyết định tỷ lệ cây bị bệnh, quyết định mức độ bệnh nặng hay nhẹ. Hiện trên thị trường có nhiều loại thuốc phòng trừ. Tuy nhiên, hiện nay chúng tôi thấy loại thuốc phổ biến và có hiệu lực nhất đối với các loại sâu chích hút là dầu khoáng SK Enspray 99EC. Đây là loại thuốc hoàn toàn không độc với người và gia súc. Nó diệt sâu qua cơ chế làm sâu ngạt thở mà chết. Để tăng thêm hiệu lực và tiêu diệt được một số loại sâu miệng nhai và bọ cánh cứng khác, bà con nông dân nên trộn dầu khoáng SK với một trong các loại thuốc sau như: Saimida hay Sherzol hoặc Sec Saigon 50EC, với liều lượng giảm đi một nửa so với khuyến cáo, để phòng trừ. 

Theo TS Nguyễn Minh Tuyên - Cty PB Bình Điền